توصيه هاي مرتبط با روزه داري و مصرف داروها
توصيه هاي مرتبط با روزه داري و مصرف داروها
279777.mp3
توصيه هاي مرتبط با روزه داري و مصرف داروها
توصيه هاي دارويي در ماه مبارک رمضان
.jpg)
يا أيّها الّذين آمنوا کتب عليْکم الصّيام کما کتب علي الّذين منْ قبْلکمْ لعلّکمْ تتّقون
(آيه ??? سوره بقره)
اي افرادي که ايمان آورده ايد روزه بر شما نوشته شده ، همانگونه که بر اقوام قبل از شما نوشته شد تا پرهيزکار شويد.
هموطناني که به دليل ابتلا به بيماري دارو مصرف مي نمايند، هميشه اين سوال مطرح است که نحوه صحيح مصرف داروها در زمان روزه داري بايد به چه شکل باشد و آيا قطع مصرف داروها و يا انتقال دوز دارو به زمانهاي قبل از سحر يا بعد از افطار کار درستي است يا خير.
راه تجويز
کارشناسان مذهبي و حقوقدانان مسلمان، پزشکان، داروشناسان و متخصصين ديگر علوم در مورد راه‌هاي تجويز دارو که به اعتقاد مذاهب مختلف اسلامي باعث ابطال روزه نمي‌شود بحث کردند. اما آنچه مورد توافق همگان بود اين بود که روزه از اين راه‌ها باطل نمي‌شود:
تمام موادي که از طريق پوست جذب بدن مي‌شوند نظير کرم‌ها، پمادها و نوار چسب‌هاي حاوي مواد دارويي‌استعمال شياف‌ها، دراژه‌هاي طبي و محلول‌هاي واژينال ، عضلاني، مفصلي يا وريدي به استثناي تغذيه از راه وريدي و آمپول‌هاي تقويتي اکسيژن و گازهاي بيهوشي مصرف دهان شويه‌ها، غرغره دارو يا اسپري دهاني به شرط آنکه چيزي به درون معده فرو برده نشود.
جدول زمانبندي دوز دارو
جداول زمانبندي دوزهاي داروها را بايد در ماه رمضان تغيير داد. که دو نوع مختلف از جداول زمانبندي روز مورد استفاده قرار مي‌گيرند.
دوز منفرد روزانه
ساده‌ترين وضعيت مربوط به بيماراني است که يک دوز معمول شبانه دريافت مي‌کنند. طرح درماني اين بيماران طي ماه رمضان بدون تغيير باقي مي‌ماند چرا که با روزه‌داري تداخلي ندارد. اگر به‌طور معمول دريافت دارو در صبح يا طي روز باشد، پزشک هنگامي که مي‌خواهد دريافت دارو را تا شب به تعويق بيندازد بايد مراقب باشد که اين امر اثربخشي درمان و تحمل دارو را تغيير ندهد.
البته اثربخشي بسياري از اين داروها نيز بسته به زمان تجويز آنها تغيير مي‌کند. مثلا يک مطالعه انجام شده روي داروي تئوفيلين قبل و طي ماه رمضان، نشان‌دهنده اين بود که مقدار داروي جذب‌شده براي دوز ساعت ? بعدازظهر ?( ساعت بعد از افطار) در مقايسه با دوز ساعت ? صبح (بلافاصله بعد از سحر) به‌طور معني‌داري کاهش يافته است. اين نتيجه عمدتاً با تغييرات شبانه‌روزي ph معده و تغييرات الگو و کيفيت وعده غذايي در ماه رمضان توجيه شد.
در مقابل، مطالعات انجام شده روي داروهاي ضدپرفشاري خون هيچ تاثير معني‌داري را در اثربخشي اين داروها -چه در ارتباط با ريتم زندگي در ماه رمضان و چه در ارتباط با تغييرات جدول تجويز داروها-نشان نداد. به هر حال اين مسئله در مورد داروهاي مختلف، متفاوت است و پزشک بايد به آن دقت کند.
دو يا تعداد بيشتري دوز روزانه
طي ماه رمضان، دست يافتن به توزيعي دقيق براي داروهايي که دوبار در روز تجويز مي‌شوند، در فاصله بين باز کردن روزه و شروع روزه دشوار است. اجتناب از روزه گرفتن در اين بيماران بر طبق قوانين اسلامي مي‌تواند چاره بهتري باشد. با اين حال بيماراني که لازم است دو دوز دارو مصرف کنند، مي‌توانند نخستين دوز را هنگام باز کردن روزه و دوز دوم را قبل از آغاز روزه مصرف کنند
اين تغييرات مي‌توانند وضعيت غلظت دارو در خون و در نتيجه اثربخشي و تحمل آن را تحت تاثير قرار دهند.
به‌طور کلي توصيه مي‌شود در صورت وقوع مشکلات درماني در ماه رمضان، در صورت در دسترس بودن فرمولاسيون‌هاي طولاني‌اثر، تعداد دوزها کاهش داده شده و در فواصل طولاني‌تري، مثلاً يک بار در روز مصرف شوند.
اين موضوع در مورد داروهاي ضد التهاب غيراستروييدي مورد استفاده در بيماريهاي مفصلي نظير آرتريت صادق است.
تداخل با مصرف غذا
به‌طور معمول تداخلات دارو با غذا مي‌توانند باعث کاهش، افزايش يا تاخير در رسيدن دارو به غلظت مناسب آن در خون شوند. شدت تداخل و اينکه آيا اثر آن بر جذب دارو مثبت است يا منفي، به عوامل چندي نظير ماهيت فيزيکي و شيميايي دارو، فرمولاسيون، نوع غذا، و فاصله زماني بين خوردن غذا و مصرف دارو بستگي دارد. دو عامل آخر مي‌توانند در طي ماه رمضان که الگو و ترکيب غذاها تغيير مي‌کنند، اثر افزايش‌يافته‌اي داشته باشند.
بنابراين هنگام تجويز داروهايي نظير فورسمايد، ريفامپيسين و اريترومايسين که بايد با معده خالي مصرف شوند بايد بسيار مراقب بود.
کيفيت غذايي که در هنگام بازکردن روزه خورده مي‌شود نيز بر جذب برخي داروها تاثير مي‌گذارد. نوشيدني‌هايي نظير چاي، قهوه و آب پرتقال مي‌توانند اسيدي بودن معده را افزايش دهند و باعث افزايش جذب اسيدهاي ضعيفي همچون ساليسيلات‌ها، سولفاميدها و برخي آنتي‌بيوتيک‌ها و داروهاي خواب‌آور شوند؛ در مقابل ممکن است عملکرد پتيدين، آمي‌تريپتيلين و آنتي‌هيستامين‌ها مهار شود. وقوع چنين تغييراتي مي‌تواند بر غلظت پلاسمايي يک دارو، تاثير چشمگيري داشته باشد و باعث کاهش اثربخشي يا افزايش اثرات جانبي آن شود.
توصيه ها
روزه داران در زمان روزه داري هيچگاه وعده هاي داروي خود را خودسرانه حذف و يا به زمان ديگري موکول ننماييد. چه بسا اين عمل شما سبب اختلال در روند درمان مي گردد. مصرف بسياري از داروها را مي توان پس از مشوت با پزشک به زمان سحري يا افطار منتقل نمود.
برخي از بيماران به جاي آنکه در مدت زمان معين در طول روز داروي خود را مصرف کنند، آنها را همراه غذا به هنگام سحر يا بعد از غروب آفتاب مي‌خورند. اين امر به کاهش تاثير دارو يا افزايش بسيار بالاي دوز مصرف دارو مي‌انجامد. مصرف چندين داروي مختلف با هم اثربخشي آنها را کاهش يا از بين مي‌برد يا باعث بروز عوارض جانبي مي‌شود.
بارداري، شيردهي و برخي از بيماريها مانند ديابت، فشارخون، روده تحريک پذير، يبوست، زخمهاي سيستم گوارشي (معده و اثني عشر)، اختلالات کليوي، بيماريهاي اعصاب و روان و آسم همگي از شرايط جسمي هستند که فرد ملزم مي باشد پيش از اقدام به روزه داري، با پزشک معالج خود در خصوص اقدام به روزه داري و همچنين نحوه مصرف داروها، مشورت نمايد.
در بيماريهاي فشار خون، اختلالات غدد درون‌ريز و مشکلات رواني و کساني که داروهاي خوراکي ضدانعقاد که به مدت طولاني تنها يک بار مصرف شبانه دارو براي آنها کافي است، با نظر پزشک مي‌توانند روزه بگيرند.
بيماران مبتلا به بيماري انسدادي ريوي(COPD)و صرع خصوصاً در معرض خطر تغيير دوز دارو در ايام روزه داري مي باشند. پزشکان علاوه بر اينکه بايد به بيماران صرعي که با قطع دارو دچار بازگشت حملات تشنجي مي شوند مشاوره دقيق بدهند، بايد به بيماران مبتلا به آسم که با قطع داروهاي استنشاقي و افشانه هاي تنفسي دچار حملات آسمي مي شوند توصيه هاي لازم را ارائه بنمايند.
برخي از داروهاي ضد التهاب اين قابليت را دارند که دوبار در طول روز مصرف شوند. مصرف اين گونه داروها را مي توان با مشورت پزشک و داروساز به زمان افطار يا سحر موکول نمود.
آنتي‌بيوتيک‌ها از جمله داروهايي هستند که حتما بايد در زمان مشخص خود مصرف شوند و امکان تغيير ساعت آنها وجود ندارد.اما پزشک معالج شما مي‌تواند با در نظر گرفتن نوع بيماري شما آنتي‌بيوتيکي را انتخاب کند که با برنامه روزه‌داري شما تداخل پيدا نکند.
برخي از داروها نيز به شکل آهسته رهش در بازار دارويي موجود مي باشند. در مورد اين داروها بجاي مصرف سه تا چهار بار در روز، پزشک مي تواند داروي آهسته رهش که يکبار در روز تجويز مي شود توصيه نمايد.
تغيير نحوه مصرف برخي از داروها (از شکل خوراکي به شکل پوستي) در اين ايام نيز بنا به تجويز پزشک ممکن مي باشد. در صورت وجود اين شکل دارويي، بجاي مصرف برخي از داروهاي خوراکي، پزشک معالج مي تواند آنها را به شکل زيست چسب (بر روي پوست) تجويز نمايد.
درخصوص بيماران ديابتي، هرچند روزه داري براي برخي از مبتلايان به ديابت بنا بر تشخيص پزشک معالج مي تواند مفيد باشد، ولي تغيير خودسرانه دوز دارو و رژيم غذايي در برخي ديگر مي تواند بسيار خطرناک باشد. بيماراني که انسولين مصرف مي نمايند قبل از اقدام به روزه داري بايد با پزشک معالج خود مشورت نمايند. در تمامي بيماران ديابتي، تنظيم و کنترل مرتب قند خون بسيار مهم مي باشد.
در صورت ابتلا به شرايط خاص جسماني زير پيش از اقدام به روزه داري با پزشک خود مشورت کنيد :
بارداري
شيردهي
ديابت
فشارخون
روده تحريک پذير
يبوست
زخم هاي گوارشي (معده و دوازدهه)
اختلالات کليوي
اختلالات غده تيروئيد
بيماري هاي اعصاب و روان
قلبي عروقي
تنفسي
· بيماران مبتلا به بيماري صرع و آسم بايد تحت مشاوره دقيق پزشکي براي اقدام به روزه داري براي جلوگيري از حملات خطرناک قرار گيرند.
· در افراد پر فشاري خون که از داروهاي مدر (ادرار آور) استفاده مي کنند براي جلوگيري از دست رفتن آب شايد نياز باشد که پزشک ميزان داروي مورد نياز را کاهش دهد.
· در مورد مصرف برخي از داروهاي ضد التهاب با مشورت پزشک مي توان زمان مصرف را به جاي ? بار در روز به زمان افطار و سحر موکول کرد .
· براي درمان عفونت مي توان از آنتي بيوتيک هايي استفاده کرد که به جاي چندين با در روز ?-? بار در روز استفاده شوند .
· در بيماران ديابتي تغيير خودسرانه ميزان داروي مورد نياز و رژيم غذايي خطرناک است .افرادي که انسولين دريافت مي کنند مشورت با پزشک لازم و ضروري است و در هر صورت قند خون در اين شرايط بايد به دقت کنترل شود .
· استفاده خودسرانه از داروهاي ضد بارداري مانند LDجهت قطع خونريزي دوران قاعدگي و به منظور کامل کردن روزه در ماه رمضان تبعات بسيار خطرناکي مانند احتمال ايجاد لخته خون در عروق اندام هاي تحتاني و حتي مغز دارد و اين امر با کاهش مصرف مايعات تشديد مي شود.
· چنانچه مبتلا به بيماري خاصي هستيد که مجبور به مصرف دارو در ايام مبارک رمضان مي باشيد، قبل از هر چيز با پزشک معالج خود مشورت نماييد.
· در زمان روزه داري هيچگاه وعده هاي دارو را خودسرانه حذف و يا به زمان ديگري موکول نکنيد چراکه روند درمان دچار اختلال مي شود. مصرف بسياري از داروها با مشوت پزشک قابل انتقال به زمان سحر يا افطار است.
· قطع ناگهاني برخي از داروها به واسطه روزه داري بسيار خطرناک است. و نياز به مشاوره با پزشک وجود دارد.
:
